Εισαγωγή

Για τον Αντίνοο έχουμε ήδη μιλήσει και έχει αναρτηθεί η σχετική αναφορά στην ιστοσελίδα του Κήπου.
Όταν ο Οδυσσέας γύρισε στην Ιθάκη και κατάφερε να βάλει στο στόχαστρο απέναντί του τους μνηστήρες, πρώτον σκότωσε τον Αντίνοο. Αυτόν δηλαδή που αντιμάχεται την νόηση, που συσκοτίζει και θολώνει την σκέψη. Στην Οδύσσεια, λοιπόν, ο συμβολισμός είναι αυτονόητος.

Ως προς την διαλεκτική, είχαμε την προηγούμενη Δευτέρα την εισαγωγή στο θέμα από τον Δημήτρη Λιαρμακόπουλο. Με αυτήν την δεύτερη εισήγηση θα ολοκληρωθεί (μάλλον) το θέμα με τον τρόπο που ακολουθούμε στον Κήπο της Θεσσαλονίκης, δηλαδή με λίγα λόγια και την απαραίτητη αναφορά στις γενικές κατευθύνσεις (τα περί ολοσχερωτάτων τύπων), στην ουσία του θέματος (της αρχής) και την πρακτική εφαρμογή που είναι ο σκοπός, το τέλος (ού ένεκεν ταύτα εκλογιζόμεθα). Εμείς θα μείνουμε μακριά από τις ατέλειωτες θεωρητικολογίες και θα παραμείνουμε στα προβλήματα της πρακτικής εφαρμογής που μας απασχολούν.
Γιά την διαλεκτική γράφηκαν χιλιάδες βιβλία τον τελευταίο ενάμιση αιώνα. Ατέλειωτες φλυαρίες και θεωρητικολογίες. Μέχρι που πείστηκαν όλοι ότι όποιος αναφέρει την λέξη διαλεκτική στις συζητήσεις του, είναι άνθρωπος τουλάχιστον κάποιου πνευματικού επιπέδου. Και όποιος αμφισβητεί την διαλεκτική μάλλον δεν ξέρει τι του γίνεται.
Μόνο που οι Επικούρειοι δεν εντυπωσιάζονται από κάτι τέτοια.

Για την Διαλεκτική και τον Κανόνα

Το θεμέλιο της Διαλεκτικής είναι: Θέση – Αντίθεση – Σύνθεση. Η κατανόηση του κόσμου και της κίνησης του κόσμου γίνεται μέσα από αυτήν την παραδοχή. Άρα απαιτείται η ύπαρξη δύο αντίθετων πόλων, (ζεύγους αντιθέτων – δίπολο), που με την αλληλοεπίδρασή τους παράγεται η σύνθεση, δηλαδή το νέο.

Σε αυτή την παραδοχή αντιστοιχεί, φυσικά, η ανάλογη μέθοδος σκέψης. Σε κάποιο θέμα που εξετάζουμε, εντοπίζουμε το κύριο δίπολο, δηλαδή κάποια θέση και το αντίθετό της, δηλαδή την κύρια αντίφαση. Μετά εντοπίζουμε τις δευτερεύουσες αντιφάσεις κλπ
Όμως εδώ τίθεται ένα βασικό ερώτημα, το οποίο αν δεν απαντηθεί, η συζήτηση γιά την διαλεκτική δεν έχει νόημα:
Τα πάντα και παντού είναι δίπολα; Δηλαδή ζεύγη αντιθέτων;

Διότι αν δεν είναι τα πάντα παντού, τότε η μέθοδος σκέψης της διαλεκτικής δεν θα μπορέσει να εντοπίσει ζεύγος αντιθέτων εκεί που δεν υπάρχουν. Αυτή όμως η μέθοδος σκέψης πρέπει να ανακαλύπτει ζεύγη αντιθέτων, αλλιώς και αυτή δεν υπάρχει. Άρα οι οπαδοί της διαλεκτικής πρέπει να τα επινοήσουν. Και αφού τα επινοήσουν να τα μοντάρουν, κατασκευάζοντας έτσι έναν κόσμο του παραμυθιού. Μπορεί έτσι να προκαλούν μεγάλο ανθρώπινο πόνο, αλλά τουλάχιστον αναπτύσσουν την δημιουργική τους φαντασία.

Με αυτόν τον τρόπο, για παράδειγμα, επινοήθηκε ταξική πάλη ανάμεσα σε προλετάριους και κεφαλαιοκράτες σε τόπους που δεν είχαν ούτε προλετάριους ούτε κεφαλαιοκράτες. Άλλο παράδειγμα: Η σημερινή κρίση χρέους είναι αποτέλεσμα ανταγωνισμού ανάμεσα στις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους. Αντινόηση. Γιά να το αποδώσω με μία εικόνα, είναι σαν αυτός που σε καταδυναστεύει να έχει την βάση του σε ένα κάστρο και εσύ να κάνεις επίθεση σε ένα άλλο κάστρο.
Φθάνεις στο σημείο να μην μπορείς να συζητήσεις πλέον. Μπορείς μόνο να γελάς.

Ο Κανών του Επίκουρου είναι τελείως διαφορετικός (Αντιγράφω από την εισήγησή μου: Η Στρατηγική του Επικουρείου):
<<Αν ανατρέξουμε στις πρώτες αρχές, ως βάση θα θεωρήσουμε την Φυσική. Βασικό περιεχόμενο της φυσικής η ατομική θεωρία που περιλαμβάνει και την παρέγκλιση. Η κίνηση των ατόμων προς πάσαν κατεύθυνση, η απρόβλεπτη κίνηση λόγω της παρέγκλισης, η κρούση μεταξύ τους, ο αποπαλμός από την κρούση, η δημιουργία σχηματισμών, η αποδόμηση σχηματισμών . . . . . .μέχρι εδώ είμαστε ακόμα στην φυσική . . . . . , εφ όσον δεχθούμε ότι όπου τα άτομα, εκεί και οι αιτίες, σύμφωνα με τον Μητρόδωρο, καταλήγουμε στην λογική των πολλαπλών αιτίων και των πολλαπλών πιθανών ενδεχομένων. . . . . και έτσι φθάνουμε στον Κανόνα>>.

Μετά από τα παραπάνω ας αναρωτηθούν οι οπαδοί της διαλεκτικής για ποιό λόγο η επιστημονική έρευνα και γενικά η επιστημονική σκέψη έχει απορρίψει την διαλεκτική μέθοδο σκέψης και ακολουθεί τις κατευθύνσεις του Κανόνα.

Υπάρχουν όμως και άλλα ερωτήματα:

α) Οι θιασώτες της διαλεκτικής πίσω από κάθε σύνθεση εντοπίζουν δύο αντίθετα.
Η φύση μπορεί να τα εντοπίσει;
Ή μήπως η φύση μερικές φορές κάνει λάθος και συνθέτει στοιχεία που είναι όχι αντίθετα, αλλά συμπληρωματικά; (πχ άνδρας – γυναίκα).
β) Υπάρχει εμπειρική επιβεβαίωση για το τι είναι αντίθεση;
Για να βοηθήσω απαντάω εγώ: Δεν υπάρχει εμπειρική, δηλαδή επιστημονική επιβεβαίωση. Γενικώς δεν τίθεται θέμα εμπειρικού ελέγχου και επιβεβαίωσης. Άρα όλα μπορούν να αποτελούν αυθαίρετη άποψη. Για παράδειγμα στην Σοβιετική Ένωση ο Μπουχάριν είχε την άποψη ότι ανάμεσα στου κουλάκους και τους πτωχούς αγρότες υπάρχουν διαφορές. Ο Στάλιν είχε την άποψη ότι υπάρχει αντίθεση. Οι διαφορές μπορούν να ρυθμιστούν με λίγη καλή θέληση. Η αντίθεση όμως λύνεται διαφορετικά. Ακολούθησε η απομάκρυνση του Μπουχάριν και εκτεταμένες εκτελέσεις. Ποιός είχε δίκιο; Ο πιό δυνατός.
Μόνο που ο πιο δυνατός είχε δίκιο και πριν ανακαλυφθεί η διαλεκτική.

Παρόμοια η περίπτωση του Μάο.
(http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/ekke/article/viewFile/7240/6960.pdf)
Κατά τον Μάο Τσε Τούνγκ η αντίφαση είναι όχι μόνο εγγενής στα πράγματα, αλλά έχουμε πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες αντιφάσεις οι οποίες αλληλομετατρέπονται αμοιβαία. Αλλάζουν θέση δηλαδή. Από κει και πέρα είναι εύκολο να δει κανείς ότι το πεδίο είναι ανοιχτό για οποιαδήποτε αυθαιρεσία.
Ο Μάο μετέθετε τη «δευτεροβάθμια» αντίθεση στην «πρωτοβάθμια» και αντιστρόφως, όταν άλλαζε πολιτική γραμμή. Πρόεδρος ήταν, ότι ήθελε έκανε. Έτσι η διαλεκτική δικαιολογούσε θεωρητικά τις αποφάσεις που έπαιρνε και οι οποίες είχαν καθαρά πραγματιστικό χαρακτήρα και θα μπορούσαν να περάσουν, κατά συνέπεια, από εμπειρικό έλεγχο. Η διαλεκτική είχε πάντα δίκιο. Αυτό στα θρησκευτικά λέγεται αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Κάτι είχε καταλάβει ο Πρόεδρος.

Η Ελληνική Τραγωδία

Από τότε που ξεκίνησε η Διαλεκτική κουβαλούσε μέσα της μία κατάρα: Το διαζευκτικό δίλημμα.
Μας τα έψαλε ο Κικέρων. Εσείς οι Επικούρειοι δεν καταλαβαίνετε από Λογική, απορρίπτετε την διαλεκτική και δεν δέχεστε να απαντήσετε στο διαζευκτικό δίλημμα.
Μόνο οδυσόμενος μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει αυτήν την αντι – νόηση. Μόνο που δυστυχώς έχει περάσει ως μέθοδος σκέψης εδώ και πολλές γενιές. Χριστός – Αντίχριστος, πτωχός και καλός – πλούσιος και κακός, Αρης – ΠΑΟΚ. Ήλθε και ο Μαρξισμός και πρόσθεσε και αυτός την συνδρομή του: προλετάριος – καπιταλίστας. Και τέρμα τα μεσοβέζικα, όπως λέγανε (Ίσως να τα λένε ακόμα). Καταδίκη του ανθρώπινου εγκέφαλου να παίζει ισόβια πιγκ – πογκ ανάμεσα σε δύο δεδομένα.
Μόνο η Επικούρεια Λογική μπορούσε να αντισταθεί σε αυτήν την παράνοια, αλλά δυστυχώς είχε νικηθεί πριν από καιρό από τις δυνάμεις του φωτός που νίκησαν τις δυνάμεις του σκότους.
Υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο, αν η Επικούρεια Λογική είχε επικρατήσει, το 1946 και η Ελληνική τραγωδία να φάνταζε κάτι το παράξενο και ανόητο.
Αλλά και σήμερα υπάρχουν δύο δυνάμεις στο κοινοβούλιο που παραμένουν πιστοί υπήκοοι – υποταγμένοι στην ανοησία του διαζευκτικού διλήμματος. Εννοώ φυσικά το ΚΚΕ και την Χρυσή Αυγή.

Το Πρόβλημα σήμερα

Σήμερα πλέον αναφέρουν την διαλεκτική μόνο όσοι είναι επικεντρωμένοι στο παρελθόν, οι άνθρωποι του παρελθόντος που έχουν άγνοια ή θέλουν να έχουν άγνοια των σημερινών δεδομένων.
Αυτοί οι άνθρωποι του παρελθόντος μας δένουν και εμάς με τις αλυσίδες τους. Μήπως πρέπει να τους περιμένουμε να πεθάνουν; ή να κάνουμε κάτι πιό νωρίς;
Εγώ, επειδή θα πεθάνω πριν από αυτούς, προτείνω να αντιδράσουμε.
Πολλοί Μαρξιστές, βλέποντας τον Μαρξισμό να βυθίζεται προσπαθούν να κολλήσουν στην Επικούρεια φιλοσοφία την διαλεκτική, ώστε να επιβιώσουν μεταλλαγμένοι μεν αλλά με το βασικό DNA τους. Τότε όμως η φιλοσοφία μας, αν το δεχθεί, θα αυτοκαταργηθεί.
Αλλά αυτά μόνο στην συζήτηση.

Γεώργιος Καπλάνης
Δεκ. 2016