Αναφέρομαι στην εξαιρετική μικρής διάρκειας ταινία με τον τίτλο «Ραμόνα» που μας πρόβαλε ο φίλος μας Κώστας Καρδερίνης στις 1/4/15. Για όσους το έχασαν υπάρχει περίληψη στο τέλος του κειμένου (*).
Η απορία του πιτσιρικά: «Εσύ όμως γιαγιά δεν ξέρεις να διαβάζεις», αλλά και η στάση απορίας που είχε για όλα τα «δρώμενα» μου θύμιζε κάτι. Το εντόπισα μία επόμενη ημέρα.
Μου θύμισε τον «φυσικό ρεαλισμό», όπως τον περιγράφει ο Χ. Θεοδωρίδης στο βιβλίο του «Εισαγωγή στην Φιλοσοφία». Ο «ρεαλιστής» πιτσιρικάς στηριζόταν στα πράγματα. Πίστευε χωρίς δισταγμό πως, αν κάποιος δεν γνωρίζει γράμματα, δεν μπορεί να διαβάσει.
Πρόκειται για την φυσική μας αντίληψη ότι ο κόσμος είναι έτσι όπως τον βλέπουμε, όπως τον νοιώθουμε με τις αισθήσεις μας, με τις χίλιες ποικιλίες, με τα χρώματά του, με τους ήχους, τις μυρουδιές και τις γεύσεις του. Αυτή η φυσική αντίληψη ονομάζεται φυσικός ρεαλισμός. Είναι μία κοινή αντίληψη σε όλους τους ανθρώπους , όσο δεν έχουν την ατυχία και την ανησυχία να μπλέξουν με αόρατα γνωσιο-θεωρητικά προβλήματα.
Για τον ιδεαλισμό, για παράδειγμα, όλα αυτά που βλέπουμε, που ακούμε κλπ, είναι έννοιες, παραστάσεις, πνευματικά φαινόμενα και γενικά με μία λέξη: ιδέες. Για τον Νεοπλατωνικό Πλωτίνο, τον χριστιανό Αυγουστίνο και τους ομοίους τους, υπάρχουν από το ένα μέρος τα αισθητά και από το άλλο οι γενικές έννοιες, που τις δανειζόμαστε από την διάνοια του Θεού και με αυτές γνωρίζουμε τον κόσμο και του βάζουμε τάξη (!).
Κατά τα γνωστά όμως, αφού επιβλήθηκε αυτή η τάξη, και μετά από αιώνες σκότους και παραμυθίας, αυτός ο φυσικός ρεαλισμός δικαιούται να ονομάζεται επιστημονικός ρεαλισμός.
Οι συνειρμοί με οδήγησαν στην εισήγηση «Ο βασιλιάς είναι γυμνός» (Ιανουάριος 2010). Αφορούσε την κρίση στην Ελλάδα από την Επικούρεια σκοπιά. Ο τίτλος δεν είχε επιλεγεί τυχαία. Τα περί φυσικού ρεαλισμού ήταν γνωστά. Απέμεινε η εφαρμογή του. Δηλαδή μία διεισδυτική ματιά για να αποτυπωθεί η γυμνή πραγματικότητα.
Η ματιά ενός πιτσιρικά,… ή ενός Επικουρείου.
Φοβεροί αυτοί οι πιτσιρικάδες!!
Ευ πράττειν
Γεώργιος Καπλάνης
(*) Σε ένα απομονωμένο Μεξικανικό χωριό, η υπερήλικη Ραμόνα δηλώνει ότι αποφάσισε να πεθάνει!! Οι συγχωριανοί επισκέπτονται την «μέλλουσα νεκρή» και της λένε τα μηνύματα που θέλουν να μεταφέρει στους δικούς τους πεθαμένους όταν πάει στον «άλλο κόσμο». Πού να τα θυμάται όλα αυτά η καημένη; Βάζει τον πιτσιρικά εγγονό της να τα καταγράφει σε ένα μακρινάρι χαρτί για να το πάρει… μαζί της. Αλλά αυτός έχει μία απορία: «Εσύ όμως γιαγιά δεν ξέρεις να διαβάζεις, το χαρτί τι να το κάνεις;».