EPICUROS21

ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ

Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ

Νέες οπτικές και προεκτάσεις

Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ

Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ

Άλτας Δημήτρης

Τέσσερις είναι οι σημαντικότερες  κοιτίδες του ανθρώπινου πολιτισμού. Η Ανατολική Μεσόγειος και η Μεσοποταμία, οι κοιλάδες του Ινδού και του Γάγγη στην Ινδία, η μεγάλη βόρεια πεδιάδα μεταξύ του Κίτρινου ποταμού  και του ποταμού Γιανκτσέ στην Κίνα και η χερσόνησος Γιουκατάν στο Μεξικό. Από την μέση και ύστερη εποχή του Χαλκού μεγάλες αυτοκρατορίες και βασίλεια άκμασαν στις περιοχές αυτές. Το βασίλειο της Αιγύπτου, τα σημιτικά βασίλεια του Αράμ, το βασίλειο του Ακκάδ και στη συνέχεια το ηγεμονικό σύστημα των Σουμεριακών πόλεων στην πρώτη, τα ανεξάρτητα ινδικά βασίλεια στην δεύτερη, Το Βασίλειο των Σάνγκ και στη συνέχεια η αυτοκρατορία των Τσόου στην Κίνα, οι Ολμέκοι στο Μεξικό. 

 

Οι κοιτίδες αυτές του Ανθρώπινου Πολιτισμού έμειναν απομονωμένες μεταξύ τους και αναπτύχθηκαν αυτοτελώς για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να επικοινωνούν μεταξύ τους. 

Από όλες αυτές τις περιοχές, η Ανατολική Μεσόγειος και η Μεσοποταμία, είναι οι περιοχές που από τους προϊστορικούς χρόνους παρατηρήθηκαν οι μεγαλύτερες μετακινήσεις πληθυσμών, με σημαντικότερη εκείνη των λαών της θάλασσας, που οδήγησαν σε μία πανσπερμία λαών στην περιοχή, σηματοδότησαν άνοδο και πτώση αυτοκρατοριών και βασιλείων και δημιούργησαν λαμπρούς πολιτισμούς με επίκεντρο την Αίγυπτο των Φαραώ,      ( Μέμφιδα και Θήβες ) την Βαβυλώνα, την Νινευή και την Ασούρ των Ασσυρίων, την Βύβλο, την Ουγκαρίτ, την Τύρο, την Μινωική Κρήτη ( Κνωσός και Φαιστός ) κ.ά.

Κατά την ύστερη εποχή του Χαλκού, λόγω πιθανώς κλιματολογικών μεταβολών, πληθυσμοί από τον Βορρά κατακλύζουν τον Ελληνικό Χώρο και εγκαθίστανται σχετικά ειρηνικά στην αραιοκατοικημένη από τους αυτόχθονες Πελασγούς περιοχή. Είναι οι Αχαιοί ή Δαναοί των Ομηρικών Επών. Η Μινωική Κρήτη ασκεί επικυριαρχία στα φτωχά τους Βασίλεια, όπως μας αφήνει να υπονοήσουμε ο μύθος του Θησέα και του Μινώταυρου. Το σημαντικότερο και ισχυρότερο Βασίλειο των Αχαιών είναι εκείνο των Μυκηνών. Όμως η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης βάζει απότομο τέλος στον προηγμένο Μινωικό Πολιτισμό, που επι μία χιλιετία άνθιζε ειρηνικά και απρόσκοπτα και οδηγεί στην κατάληψη της Κρήτης από τους Μυκηναίους, που στο μεταξύ έχουν ενσωματώσει μεγάλο μέρος του Μινωικού πολιτισμού και εμφανίζονται πλέον σαν διάδοχοι της Μινωικής Κρήτης. Είναι ο πρώτος Ελληνικός Πολιτισμός. Οι Μυκηναίοι Έλληνες ξεχύνονται, κατά μίμηση των Μινωιτών, στο Αιγαίο Πέλαγος, την Μαύρη θάλασσα και την Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργώντας εμπορικούς σταθμούς και αποικίες και αναπτύσσοντας εμπορικές σχέσεις με όλους τους λαούς της περιοχής, ανταγωνιζόμενοι τον κατ’ εξοχήν εμπορικό λαό των Φοινίκων. Η αργοναυτική εκστρατεία είναι η μυθολογική αποτύπωση εκείνης της εποχής, ενώ ο στρατηγικός στόχος του ελέγχου των στενών του Βοσπόρου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση στην Μαύρη Θάλασσα και στις εκβολές του Δούναβη, ήταν πιθανότατα η αιτία του θρυλούμενου στα Ομηρικά Έπη Τρωικού πολέμου. 

        Οι Μυκηναίοι Έλληνες έχουν την ικανότητα να ενσωματώνουν πολιτισμικά στοιχεία από όλους τους λαούς που έρχονται σε επαφή, πρακτικές γνώσεις, τεχνολογία, μύθους, παραδόσεις και θεότητες και να τα εντάσσουν αρμονικά στο δικό τους πολιτισμικό πλαίσιο.

Η μεγάλη μετανάστευση των λαών της θάλασσας, τον 11ο αιώνα, θα φέρει το τέλος των μεγάλων εμπορικών και πολιτισμικών κέντρων της Ανατολικής Μεσογείου και θα σηματοδοτήσει το τέλος της ύστερης εποχής του Χαλκού και την έναρξη της εποχής του Σιδήρου. Θα οδηγήσει σε κατάρρευση την αυτοκρατορία των Χετταίων, ενώ η Αίγυπτος με δυσκολία και μεγάλο φόρο αίματος θα μπορέσει να συγκρατήσει την ανθρώπινη πλημμυρίδα που εισέβαλε στην Χώρα από στεριά και θάλασσα. Η αναταραχή που ακολούθησε κατέληξε στην διάσπαση του Βασιλείου και την κατάληψη της εξουσίας στο Βόρειο τμήμα του από την Λιβυκή Δυναστεία με ιδρυτή τον Σωσένκ τον Α. Μόνο η Αυτοκρατορία της Ασσυρίας στάθηκε στα πόδια της και κατάφερε με επιτυχία να αποκρούσει τους εισβολείς, που έφτασαν μέχρι την Μεσοποταμία.

Στον Ελληνικό χώρο οι εισβολείς, απολίτιστοι αλλά τεχνολογικά προηγμένοι όσον αφορά τα όπλα, αφού αυτά είναι πλέον από σίδηρο και όχι από ορείχαλκο, κατάστρεψαν εκ θεμελίων τις Μυκηναϊκές πόλεις και τον εκλεπτυσμένο Μυκηναϊκό Πολιτισμό. Ο θρύλος θέλει τους Δωριείς, απογόνους του Ηρακλή, που οι γιοί του εκδιώχθηκαν από τον Ευρυσθέα, τον βασιλιά των Μυκηνών, μετά τον θάνατο του ήρωα και επέστρεψαν να διεκδικήσουν τα νόμιμα δικαιώματά τους. Κατά την κάθοδό τους παράκαμψαν την Αττική, αφού η Αθήνα ήταν η μόνη πόλη που τόλμησε να δώσει άσυλο στον Ύλλο, τον υιό του Ηρακλή ερχόμενη σε σύγκρουση με τον Ευρυσθέα. 

Κατά τον θρύλο αρχηγοί των Δωριέων ήταν ο Τήμενος που βασίλεψε στο Άργος και που οι γιοί του Γαυάνης,  Αέροπος και Περδίκκας, έκτισαν το Άργος Ορεστικόν και ίδρυσαν το Βασίλειο της Μακεδονίας, ο Αριστόδημος που οι γιοί του Προκλής και Ευρυσθένης βασίλεψαν στην Σπάρτη και ο Κρεσφόντης που βασίλεψε στην Μεσσηνία. 

Η κάθοδος των Δωριέων και η καταστροφή του Μυκηναϊκού πολιτισμού, σηματοδότησε μία μακρά περίοδο τριών περίπου αιώνων πολιτισμικής παρακμής, που χαρακτηρίζεται σαν Ελληνικός Μεσαίωνας. 

Τον 8ο και 7ο περίπου αιώνα παρατηρείται ένα μεταναστευτικό ρεύμα με την ίδρυση αποικιών στα νησιά του Αιγαίου, τα μικρασιατικά παράλια, που οι Μινωίτες και οι Αχαιοί είχαν ήδη αποικίσει από την ύστερη εποχή του Χαλκού, με σημαντικότερη πόλη την Μίλητο, που η ίδρυσή της αποδίδεται στον αδελφό του Μίνωα Σαρπηδόνα. 

Μεταναστευτικό επίσης ρεύμα παρατηρείται στην κάτω Ιταλία και την Σικελία, με ίδρυση σημαντικών αποικιών, που γρήγορα ανεξαρτητοποιούνται από τις μητροπόλεις και ακολουθούν την δική τους πορεία. 

Αποικίες και εμπορικοί σταθμοί δημιουργούνται επίσης στο δέλτα του Νείλου (Ναύκρατις), στην Κυρηναϊκή στις ακτές της Ισπανίας (Εμπόριον), την Μεσογειακή ακτή της Γαλλίας ( Μασσαλία ) και την Μαύρη θάλασσα.  Αιτία της κινητικότητας αυτής πιθανολογείται πως ήταν η βελτίωση των μεθόδων καλλιέργειας της γης και η αύξηση της αγροτικής παραγωγής, που οδήγησε σε μεγάλη αύξηση του πληθυσμού στον κυρίως Ελλαδικό Χώρο.

Η αύξηση αυτή της κινητικότητας του Ελληνικού πληθυσμού συνοδεύεται και από μία πολιτισμική αφύπνιση, που ζητά να ξαναπιάσει τον χαμένο μίτο και να βρει την συνέχεια με τον πρώτο Ελληνικό πολιτισμό των Μυκηνών. 

Η πολιτιστική άνθιση αρχίζει από τις πόλεις της Ιωνίας, που ίδρυσαν οι Ίωνες, παρακλάδι των Αχαιών και απλώνεται σαν πυρκαγιά στις αποικίες της κάτω Ιταλίας και Σικελίας και έπειτα στην Αθήνα, που θα αποτελέσει το κέντρο του Ελληνικού Κλασσικού Πολιτισμού, το οποίο θα φθάσει στο αποκορύφωμα τον 5ο και τον 4ο αιώνα. Τα Ομηρικά Έπη που γράφονται σε ποιητική μορφή τον 8ο αιώνα θα ψηλαφίσουν τους αρχαίους θρύλους και θα αναδείξουν ένα κόσμο θεών και ανθρώπων με πάθη και αρετές, σε ένα μυθικό φόντο, όπου τα πραγματικά γεγονότα μπλέκονται με την φαντασία και τον θρύλο. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αποκαθιστούν την συνέχεια με τον πρώιμο Ελληνικό Πολιτισμό των Μυκηναίων. Θα αποτελέσουν κοινή αναφορά για όλους τους Έλληνες και μέρος της κοινής τους Κουλτούρας. Ο Ησίοδος γράφει την Μυθολογία του, ( έργα και ημέρες, Κοσμογονία ),συστηματοποιώντας την προφορική παράδοση και τους σκόρπιους μύθους της εποχής του. Και  αυτή η μυθολογία θα αποτελέσει επίσης μέρος της κοινής κουλτούρας. Η ποίηση ανθίζει με την Σαπφώ, τον Αλκαίο, τον Αλκμάν, τον Τυρταίο, τον Ανακρέοντα, αργότερα με τον Αρχίλοχο, τον Πίνδαρο και τον Σιμωνίδη. Οι Αθηναίοι θα αναδείξουν το θέατρο σαν ψυχαγωγία και εκπαίδευση αλλά και σαν ερέθισμα στοχασμού και προβληματισμού,  με την Κωμωδία και την Τραγωδία. 

Μα πάνω απ’ όλα οι Έλληνες θα Φιλοσοφήσουν! Η Φιλοσοφία γεννήθηκε στην Ιωνία με τον Θαλή τον Μιλήσιο τον 6ο αιώνα, με τον Αναξίμανδρο, τον Αναξιμένη και τον Ηράκλειτο να παίρνουν την σκυτάλη και μεταλαμπαδεύτηκε στην Κάτω Ιταλία με τον Ξενοφάνη και τον Πυθαγόρα για να καταλήξει στην Κλασική Αθήνα του 5ου αιώνα με τον Ζήνωνα τον Ελεάτη, τον Αρχέλαο, τους Σοφιστές ιδίως τον Γοργία και τον Πρωταγόρα, τον Αναξαγόρα και τον Δημόκριτο. Στην Αθήνα ιδρύθηκαν οι Φιλοσοφικές Σχολές, πρώτα του Πλάτωνα (Ακαδημία), έπειτα του Αριστοτέλη (Λύκειο), και τέλος του Επίκουρου (Κήπος) και του Ζήνωνα του Κυτιέα (Στοά). Υπήρχαν ακόμα τα Φιλοσοφικά ρεύματα των Κυνικών και των Σκεπτικών όπως και των Νεοπυθαγορίων και άλλα μικρότερης εμβέλειας. Τα φιλοσοφικά αυτά ρεύματα έτυχαν ευρύτατης διάδοσης που ξεπερνούσε τα σύνορα του Ελληνικού Κόσμου. 

Η Ελληνική Αναγέννηση του 8ου αιώνα συμβαδίζει με την συνειδητοποίηση από όλους τους Έλληνες ότι αποτελούν ένα Έθνος, που τους συνδέει η κοινή τους γλώσσα και θρησκεία, μία κοινή μυθολογία κοινές παραδόσεις και συνήθειες και ένας κοινός πολιτισμός. Οι Αμφικτιονίες και οι κοινοί αθλητικοί αγώνες με κυριότερους τους Ολυμπιακούς που καθιερώθηκαν το 776 π.Χ. τα Πύθεια και τα Ίσθμια, είναι απόδειξη αυτής της συνειδητοποίησης, ενώ ομφαλός και σύμβολο του Ελληνισμού αναδεικνύεται το Μαντείο των Δελφών και δευτερευόντως εκείνο της Δωδώνης.

Αλλά εδώ πρέπει να σκεφτούμε και να προβληματιστούμε. Τι ήταν αυτό που προκάλεσε αυτήν την μοναδική στην παγκόσμια Ιστορία πολιτισμική έκρηξη σε αυτήν την γωνιά του πλανήτη, που σημάδεψε τόσο ανεξίτηλα τον παγκόσμιο πολιτισμό και συνεχίζει ακόμη και μέχρι σήμερα να τον επηρεάζει;

Πολλές θεωρίες προτάθηκαν. Κάποιες περιβαλλοντολογικές, κάποιες φυλετικές. Οι περιβαλλοντολογικές θεωρίες έχουν βάση, αλλά έχουν και το μειονέκτημα ότι παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες με τον Ελληνικό Χώρο, επικρατούσαν και σε πολλές άλλες περιοχές του πλανήτη και είναι γεγονός ότι οι Μεγάλοι Πολιτισμοί, άκμασαν στην λεγόμενη Εύκρατη Ζώνη του Βορείου Ημισφαιρίου. 

Οι φυλετικές θεωρίες δεν στέκουν με καμιά λογική αφού ο Ελληνικός Χώρος και γενικότερα η Ανατολική Μεσόγειος, δεν ήταν ποτέ απομονωμένος όπως για παράδειγμα η Ιαπωνία ή η Αμερικανική Ήπειρος, αλλά και σε μεγάλο βαθμό η Κίνα και λιγότερο η Ινδία μέχρις τουλάχιστον κάποιο διάστημα.

Όπως προαναφέρθηκε, μεγάλες μεταναστεύσεις πληθυσμών έγιναν στους προϊστορικούς χρόνους  στον Ελληνικό Χώρο. Στους Ιστορικούς Χρόνους παρατηρείται ύφεση του μεταναστευτικού ρεύματος πιθανώς και λόγω του περιφερειακού Ελληνικού βασιλείου της Μακεδονίας που έπαιξε τον ρόλο κυματοθραύστη στις μετακινήσεις πληθυσμών από τον βορρά μέσω της Ιλλυρίας. Μόνο η μεγάλη εισβολή των Περσών το 480 έχει κάποια στοιχεία μαζικής μετακίνησης χωρίς όμως να αποτελεί μετανάστευση. Υπάρχουν πάντως την εποχή αυτή στην κυρίως Ελλάδα, πληθυσμοί από την Σκυθία, την Καρία και την βόρεια Αφρική, σαν δούλοι ή μέτοικοι στις Ελληνικές πόλεις. 

Αργότερα στους Ελληνιστικούς χρόνους παρατηρήθηκαν μεταναστεύσεις Γαλατικών φύλων από τον βορρά, ενώ την περίοδο του Μεσαίωνα εγκαταστάθηκαν στον Ελληνικό Χώρο σλαβικά φύλα, Νορμανδοί και Ενετοί.

Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι διαμόρφωση της συμβολικής Ελληνικής γραφής ήταν η γενεσιουργός αιτία της Ελληνικής Αναγέννησης του 8ου αιώνα που οδήγησε στον Κλασσικό Ελληνικό Πολιτισμό. 

Η τυχαιότητα έπαιξε πιθανώς και εδώ τον ρόλο της. Η Γραμμική Α και η Γραμμική Β γραφή που διαμορφώθηκαν από τους δύο κατ’ εξοχήν ναυτικούς και εμπορικούς λαούς της Μεσογείου τους Μυκηναίους Έλληνες και τους Φοίνικες, προφανώς για πρακτικούς λόγους, κατέληξαν στην ανακάλυψη της συμβολικής μαθηματικής γραφής, σε αντίθεση με την ιδεογραφική γραφή που αναπτύχθηκε από όλους τους άλλους πολιτισμούς που ανέπτυξαν γραφή. Στην ιδεογραφική γραφή κάθε ιδεόγραμμα αντιστοιχεί σε μία λέξη. Η κινεζική γλώσσα των μανδαρίνων έχει 50.000 ιδεογράμματα για 50.000 λέξεις που αντιστοιχούν σε 50.000 έννοιες. Στην πράξη χρησιμοποιούνται το πολύ 3.000 ιδεογράμματα και στην καθημερινότητα όχι πάνω από 300.

Αντίθετα η συμβολική γραφή των Ελλήνων είχε 26 σύμβολα (σήμερα 24), που καθένα αντιστοιχεί και σε ένα φθόγγο. Με 26 σύμβολα σχηματίζεις πρακτικά άπειρες λέξεις όπως με 10 αριθμούς σχηματίζεις άπειρα νούμερα. Άλλωστε οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα ίδια σύμβολα και για αρίθμηση. Η Ελληνική γλώσσα υπολογίζεται ότι διαθέτει πάνω από 950.000 λέξεις για αντίστοιχες έννοιες. Επομένως μπορείς να έχεις λέξεις για κάθε έννοια και για κάθε απόχρωση έννοιας. Ο λόγος έτσι γίνεται ακριβής και σαφής και μπορεί με γλαφυρότητα να περιγράψει εικόνες και συναισθήματα. Ενώ η δύσκολη ιδεογραφική γραφή μπορεί να γίνει κτήμα μόνο ενός Ιερατείου, η συμβολική γραφή μπορεί να διδαχθεί εύκολα στον καθένα. 

Και πράγματι το ποσοστό του εγγράμματου πληθυσμού στις Ελληνικές Πόλεις ήταν ασυνήθιστα υψηλό στους κλασσικούς χρόνους και εκτιμάται ότι προσεγγίστηκε μόλις τον 18ο αιώνα στην Ευρώπη!

        Αν κανείς σκεφτεί ότι κάθε έννοια που παίρνει υπόσταση με μία λέξη, αντιστοιχεί στην ωρίμανση μιας νευρωνικής οδού στο κέντρο του λόγου στον αριστερό κροταφικό λοβό του εγκεφάλου και ότι η ωρίμανση χιλιάδων νευρωνικών οδών προάγει και την ωρίμανση γειτονικών εγκεφαλικών δομών μπορεί εύκολα να κατανοήσει γιατί ο κάτοχος της Ελληνικής γλώσσας, είχε περισσότερες πιθανότητες να έχει αυξημένη ευφυΐα σε σχέση με τον κάτοχο ιδεογραφικής γλώσσας. Πιθανώς η ωρίμανση του κέντρου του λόγου στον αριστερό κροταφικό λοβό, να οδήγησε επίσης σε  αντανακλαστική ωρίμανση του αντίστοιχου κέντρου της αρμονίας στον δεξιό κροταφικό λοβό.         

       Είναι προφανές κατά την γνώμη μου, ότι η διαμόρφωση της Ελληνικής γλώσσας υπήρξε η αιτία της Ελληνικής Αναγέννησης τον 8ο αιώνα, με την έκρηξη της Φιλοσοφίας, της ρητορικής, της ποίησης, του θεάτρου και γενικά της λογοτεχνίας. Έμμεσα επηρέασε και την μουσική, την γλυπτική την κεραμική και την αρχιτεκτονική αφού οδήγησε σε αυξημένη αίσθηση του μέτρου και της αρμονίας. Πιθανώς επηρέασε επίσης την ανάπτυξη της Επιστήμης και ιδίως της Ιατρικής, με παράδειγμα τα συγγράμματα του Ιπποκράτη, αλλά και της τεχνολογίας, με κορυφαία παραδείγματα τις εφευρέσεις του Αρχιμήδη και του Ήρωνα και τον υπολογιστή των Αντικυθήρων.

       Επηρέασε επίσης βαθιά την θρησκεία και το πολιτικό σκηνικό, αφού ο εγγράμματος Έλληνας δεν ανέχονταν την αυθαίρετη προσταγή κανενός ηγεμόνα και την αστήρικτη ερμηνεία κανενός Ιερατείου, ούτε είχε διάθεση να προσκυνήσει κανένα βασιλιά και κανένα θεό. Οι Έλληνες θεωρούσαν τους θεούς τους ανώτερους μόνο ως προς την αθανασία τους και την δύναμή τους και η σχέση με αυτούς ήταν σχέση δούναι-λαβείν. 

Η Δημοκρατία ήταν λοιπόν αυτονόητα η φυσική κατάληξη της Ελληνικής ιδιαιτερότητας, όσον αφορά το πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης και ο Ελληνικός διαφωτισμός το αποτέλεσμα της πνευματικής του πορείας. 

Ο διαχωρισμός λοιπόν σε Έλληνες και βαρβάρους δεν είχε φυλετικό αλλά πολιτισμικό υπόβαθρο. Γι’ αυτό και ο Ισοκράτης συνδέει την ιδιότητα του Έλληνα με την Ελληνική Παιδεία και όχι με φυλετικά χαρακτηριστικά.  

Άλλωστε πολλοί σημαντικοί Έλληνες της Αρχαιότητας όπως ο Θεμιστοκλής, ο Ηρόδοτος, ο Ζήνων ο Κυτιεύς, δεν ήταν φυλετικά «καθαροί» Έλληνες ενώ ο ποιητής Αλκμάν ήταν Σκύθης  ο Αίσωπος Κάρας και ο μεγαλύτερος τραπεζίτης του 4ου αιώνα Πασίων, πρώην δούλος, άγνωστης καταγωγής. Ο δε σημαντικότερος Έλληνας του 3ου μ. Χ. αιώνα ο κωμωδιογράφος Λουκιανός ήταν Κουρδικής καταγωγής από τα Σαμόσατα κοντά στο σημερινό Κομπάνι στην Τουρκοσυριακή μεθόριο. Στους Ελληνιστικούς κυρίως αλλά και στους Ρωμαϊκούς χρόνους με την παγκοσμιοποίηση της Ελληνικής γλώσσας και του Ελληνικού πολιτισμού, ιδίως στην Ανατολή, άκμασαν πολλοί σημαντικοί Έλληνες ξένης καταγωγής όπως ο Κλεάνθης, ο Φίλων ο Αλεξανδρεύς, ο Ιώσιππος, ο Διογένης ο Οινοανδέας, ο Φιλόδημος ο Γαδαρινός, ο Απολλώνιος ο Τυανεύς, ο Ιουλιανός ο Μέγας.

Ο Ελληνικός πολιτισμός ήρθε σε σύγκρουση με τον Ιουδαϊκό μονοθεισμό και την εκδοχή του του Χριστιανισμού, που επικράτησε στους λαούς της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εκμεταλλευόμενος την αμάθεια, την δεισιδαιμονία την μοιρολατρία και την απελπισία του κόσμου, με το Φαρισαϊκό τέχνασμα της επιβράβευσης και δικαίωσης σε μια μέλλουσα μετά θάνατον Ζωή, αν στην παρούσα παρέμεναν πιστοί δούλοι των «δούλων» του Θεού δηλαδή της κάθε εξουσιαστικής Ελίτ. 

Την νέα θρησκεία διαμόρφωσε, προπαγάνδισε και  διακίνησε με επιτυχία, μία από τις πιο αμφιλεγόμενες και σκοτεινές μορφές της Ιστορίας, ένας Φαρισαίος που έφερε συγχρόνως και τον τίτλο του Ρωμαίου Πολίτη και είχε πιθανώς υπόγειες διασυνδέσεις με την Ρωμαϊκή Ελίτ και ιδίως με τον Στωικό Φιλόσοφο Σενέκα, δάσκαλο του Νέρωνα, ο λεγόμενος «Απόστολος Παύλος». Ο αντιδραστικός και μισογύνης αυτός τύπος, χλευάστηκε ανηλεώς από Στωικούς και Επικούρειους όταν στην Εκκλησία του Δήμου στην Αθήνα τόλμησε να αναφερθεί σε ανάσταση νεκρών και ζωή μετα θάνατον!

Αλλά η Ρωμαϊκή πολιτική Ελίτ, αν και στην αρχή καταδίωξε την νέα θρησκεία, λόγω της συνωμοτικής της φύσης, γρήγορα κατανόησε ότι το ιδεολόγημά της, αποτελεί ισχυρό εργαλείο στα χέρια της Εξουσίας. Έτσι ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, ένας δολοφόνος ισάξιος του Καλιγούλα του Κόμοδου και του Καρακάλα, την ανέδειξε σε επίσημη θρησκεία της Αυτοκρατορίας που σε ανταπόδοση τον ανακήρυξε  «Άγιο»!

Η αναγνώριση του Χριστιανισμού σαν επίσημης θρησκείας της Αυτοκρατορίας, αποτέλεσε το έναυσμα ενός άνευ προηγουμένου διωγμού των «Εθνικών» όπως έλεγαν οι Χριστιανοί τους Έλληνες και προσπάθειας καταστροφής οτιδήποτε θύμιζε τον Ελληνικό Πολιτισμό. Μία ιδέα μπορούμε να σχηματίσουμε σήμερα, από τις φρικαλεότητες, τους φόνους και την καταστροφική μανία  των Ταλιμπάν και του Ισλαμικού Κράτους κατά των πληθυσμών και των μνημείων Πολιτισμού, στις περιοχές όπου είχαν την εξουσία. Η αγωνιώδης προσπάθεια του Αυτοκράτορα – φιλοσόφου Ιουλιανού του Μέγα (Παραβάτη κατά τους Χριστιανούς), να περισώσει και να αποκαταστήσει τον Ελληνικό Κόσμο, κατέληξε στην δολοφονία του από  Χριστιανούς φανατικούς. 

Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας όπου φυλάσσονταν χιλιάδες πάπυροι – ο πνευματικός πλούτος του Ελληνισμού και όχι μόνο – κάηκε από τον φανατισμένο Χριστιανικό όχλο, κατά προτροπή ενός άλλου «Αγίου» του Επισκόπου Αλεξάνδρειας Κύριλλου, παρά την προσπάθεια της φιλοσόφου και μαθηματικού Υπατίας, τελευταίας διευθύντριας της Βιβλιοθήκης, που την υπερασπίστηκε με την ζωή της. 

Η κατάργηση των Φιλοσοφικών Σχολών τον 6ο μ.Χ. αιώνα από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό έδωσε την χαριστική βολή στον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό. 

Ο Ελληνικός-Ελληνιστικός πολιτισμός επηρέασε σε ένα βαθμό το Χριστιανικό Δόγμα στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αλλά ποτέ οι δύο φιλοσοφίες Ζωής δεν δέσανε μεταξύ τους. Η αντίθεση των γεμάτων ζωή και κίνηση αγαλμάτων του Αρχαιοελληνικού Κόσμου, με την αφυδατωμένη από ζωή δισδιάστατη απεικόνιση καταθλιπτικών και βλοσυρών μορφών «Αγίων» της Βυζαντινής περιόδου, είναι χαρακτηριστική της ασυμβατότητας των δύο Κόσμων. Εν τούτοις ο Ελληνικός Πολιτισμός επιβίωσε και διαφυλάχτηκε σε λανθάνουσα κατάσταση στο περιθώριο του Βυζαντινού Κόσμου, από σοφούς και μορφωμένους ανθρώπους με ευρύτητα πνεύματος και μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς και την κατάρρευση του Βυζαντίου, η πνευματική Ελίτ που διέφυγε στην Ιταλία κυρίως, τον μετέφερε εκεί δίνοντας το έναυσμα για την Ιταλική Αναγέννηση και τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό που έθεσε τέλος στον Ευρωπαϊκό Μεσαίωνα. 

Κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός επέστρεψε το δάνειο του Ελληνικού πολιτισμού στους Έλληνες, μέσω της Ελληνικής πνευματικής Ελίτ, που δραστηριοποιούταν στην Ευρώπη και που τα αρχαία μάρμαρα, ‘η γλώσσα και η προφορική παράδοση ποτέ δεν άφησαν να σβηστεί από την  μνήμη των υπόδουλων Ελλήνων, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους. 

Όμως η νέα πολιτισμική αφύπνιση των Ελλήνων, υπήρξε προβληματική στον βαθμό που δεν ήταν δυνατό να διαχωριστεί από τον μονοθεϊστικό Χριστιανισμό, τον τόσο ασύμβατο με την Αρχαία Ελληνική πολιτισμική παράδοση, που όμως τώρα αποτελούσε μέρος της Ελληνικής ταυτότητας αφού η σύγχρονη Ελλάδα εμφανίζονταν σαν κληρονόμος και της Βυζαντινής πολιτισμικής παράδοσης. 

Από την εποχή της σύστασης του Νεοελληνικού Κράτους η ασυμβατότητα αυτή προκάλεσε πολλές παρενέργειες. Και συνεχίζει να προκαλεί, όσο η θρησκεία απαιτεί να έχει λόγο στην λειτουργία του Κράτους, την κουλτούρα, την εκπαίδευση  και την καθημερινότητα των Ελλήνων. 

Όμως στην σημερινή εποχή ο Ελληνικός Πολιτισμός αντιμετωπίζει και άλλες σημαντικές προκλήσεις. 

Η είσοδος χιλιάδων παράνομων μουσουλμάνων μεταναστών από την Ασία και την Αφρική, εφόσον συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς, απειλεί να οδηγήσει σε αποσύνθεση μια κοινωνία που ήδη βρίσκεται σε πολιτισμική παρακμή. 

Πέρα από τους λόγους και τις αιτίες που προκαλούν μια τέτοια μετανάστευση, το γεγονός είναι ότι το Ισλάμ αποτελεί την πιο ακραία και διαστροφική της ανθρώπινης φύσης μορφή μονοθεϊσμού, και επιπλέον αποτελεί σύστημα δικαίου (σαρία) και μορφή διακυβέρνησης. Εκτός του ότι είναι παντελώς ασύμβατο με τον Ελληνικό και γενικότερα με τον Δυτικό Πολιτισμό και τρόπο ζωής, είναι αδύνατο να συνυπάρξει ειρηνικά με αυτόν. 

Ο Ελληνικός Πολιτισμός είχε πάντοτε την ικανότητα να ενσωματώνει δημιουργικά, στοιχεία άλλων πολιτισμών ακόμα και θεότητες, να είναι ανεκτικός και να αναδεικνύει τον πλουραλισμό των ιδεών. Αυτό όμως ακριβώς είναι που απορρίπτει ο μονοθεϊσμός. Και αν με τον Χριστιανισμό βρέθηκε, ένα έστω και προβληματικό modus vivendi, με το ακραίο Ισλάμ αυτό αποδεικνύεται αδύνατον. Γι’ αυτούς δεν θα πάψουμε ποτέ να αποτελούμε τον dar al harbr που θα πρέπει με την βία να προσαρτήσουν στον dar al Islam, όποτε θεωρήσουν ότι έχουν το στρατηγικό πλεονέκτημα. 

Η πολυπολιτισμικότητα που επιπόλαια κάποιοι νεοφιλελεύθεροι δικαιωματιστές και «αριστεροί» ιδεολόγοι ανθρωπιστές επαγγέλλονται, οδηγεί στην γκετοποίηση, το αμοιβαίο μίσος, την βία και την κοινωνική διάλυση. 

Το πρόβλημα δεν είναι φυλετικό όπως οι ανεγκέφαλοι της ακροδεξιάς θέλουν να αναδείξουν. Ο Έλληνας είναι – πάντα ήταν –  πολιτισμικός και όχι φυλετικός προσδιορισμός. 

Το ότι γεννιέσαι στην Ελλάδα από λευκούς γονείς που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, αλλά ουσιαστικά είναι άγνωστης καταγωγής, δεν σε κάνει βέβαια Έλληνα! Υπάρχει σήμερα και το test DNA που αποδεικνύει την πανσπερμία των φυλών στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Μεσογείου και που θα συνιστούσα στους «Ελληνάρες» να το κάνουν! Ούτε αποδεικνύεις ότι είσαι Έλληνας με το να ντύνεσαι με χλαμύδες και περικεφαλαίες και να κυκλοφορείς σαν καρναβάλι! 

Έλληνες είναι οι της Ελληνικής Παιδείας μετέχοντες όπως λέει ο Ισοκράτης. Είναι αυτοί που βαθιά και συνειδητά αισθάνονται ότι μετέχουν σε ένα Μεγάλο Πολιτισμό με βαθιές ρίζες, σε ένα Έθνος Μεγάλο σε βάθος χρόνου και Παγκόσμια  Πολιτισμική επιρροή. Και είναι έτοιμοι να υποστούν θυσίες για την επιβίωση αυτού του Έθνους.

Αν στην σημερινή συγκυρία ένας από τους πιο διάσημους Έλληνες είναι ο Γιάννης Αντετοκούμπο, αυτό είναι απόδειξη ότι ο Ελληνικός Πολιτισμός και η Ελληνική Παιδεία, διατηρούν ακόμα την γοητεία και την διεισδυτικότητά τους στους ανθρώπους κάθε φυλής και καταγωγής, που είναι βέβαια ευπρόσδεκτοι να μετέχουν σε αυτόν τον Πολιτισμό και την Παιδεία και να αισθάνονται και να θεωρούνται  δικαιωματικά Έλληνες!

 

2 σκέψεις για το “Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ”

  1. Χάρης Αγγελογιάννης

    Εκπληκτικό άρθρο. Αντανακλά καθημερινές σκέψεις και προβληματισμούς μου για το μέλλον αυτής της χώρας. Αγνοούσα το site.

  2. Δημήτρης+Λιαρμακόπουλος

    Δημήτρη πράγματι ο ελληνικός διαφωτισμός (πολύ εύστοχη η αναφορά στην συμβολική γραφή) οδήγησε εν τέλει στην δημοκρατία και τώρα η άμυνά μας στον σκοταδισμό και τον φασισμό με την δημοκρατία αρχίζει που δυστυχώς και αλίμονο δεν υπάρχει.
    Σ’ ευχαριστώ για το ευφυέστατο κείμενο.

Αφήστε ένα Σχόλιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *