Με το καλημέρα για το νέο έτος, και ατενίζοντας μπροστά σου
ένα νέο ανοιχτό χρονικό πεδίο, μπορεί να περάσει από το
μυαλό σου η απορία:
Να εφαρμόσω στην πράξη την Επικούρεια φιλοσοφία και
φέτος;;;;; , ή μήπως να μην την εφαρμόσω ούτε και φέτος.
Αλλά, εάν θελήσω να την εφαρμόσω, με ποιο τρόπο θα το
κάνω;
ΝΑ ΤΑ ΠΟΥΜΕ ¨ΣΤΑ ΙΣΙΑ¨ και ΑΠΛΑ
Τουτέστιν: Λακωνικά!
Τις κρίσεις μας και τις αποφάσεις μας τις οικοδομούμε
χρησιμοποιώντας δύο κύρια δομικά στοιχεία: Τις ΑΞΙΕΣ της
φιλοσοφίας μας και τον ΚΑΝΟΝΑ.
Οι ΑΞΙΕΣ της φιλοσοφίας μας είναι οι ανθρώπινες αξίες. Σχεδόν
όπως τις περιγράφουν οι Διακηρύξεις των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων. Η διδασκαλία του Επίκουρου, δεν προδίδει
πουθενά αυτές τις αξίες. Έτσι και κάθε δική μας ανάλυση,
κρίση, πράξη κλπ, δεν θα προδίδει αυτές τις αξίες.
Ο KΑΝΩΝ έχει αναλυθεί πολλές φορές από εμάς (εννοώ τα
μέλη της ομάδας μας), έχει ερευνηθεί σε βάθος και
εφαρμόζεται στις εργασίες μας και τις πράξεις μας. Ας μην
πλατειάσουμε σε αυτό το θέμα. Το πρακτικά σημαντικό, που
θα μας βοηθήσει, είναι το να επικεντρωθεί η προσοχή μας στο
αν κάποιος χρησιμοποιεί σαν δήθεν Κανόνα:
Το τίποτε, δηλαδή καμία μέθοδο σκέψης, ή αλλιώς το αλαλούμ
(η συνηθέστερη περίπτωση).
Την λογική του Αριστοτέλη (εξαιρουμένου του Αριστοτέλη
Κερασοβίτη από τα Τρίκαλα).
Την Μαρξιστική Διαλεκτική, που όμως το αντιλαμβάνεται
κάποιος εύκολα, διότι κάπου θα δίνει μία οσμή κομματικής
ανακοίνωσης.
Την εννοιολογική ανάλυση μονίμως, μετ’ επιμονής και
υπομονής. Δηλαδή το να εξηγεί συνεχώς τις έννοιες
χρησιμοποιώντας άλλες έννοιες και το πράγμα να τελειώνει
εκεί, στις έννοιες. Αυτό το σκηνικό μοιραία καταλήγει σε μία
καρικατούρα Διαλεκτικής του Πλάτωνα.
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
Όλα αυτά ισχύουν εφ’ όσον έχουμε αποφασίσει να
αναλύσουμε και να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα
ακολουθώντας την Επικούρεια φιλοσοφία.
Αλλιώς θα κάνουμε ότι κάνουν όλοι.
Δηλαδή πολιτικό σχολιασμό, ηθικολογίες, κοινωνιολογική
ανάλυση, ιδεολογική αντιπαράθεση, κομματικό αγώνα κλπ
κλπ. Είναι τόσο συνηθισμένος ο κόσμος από αυτά, που ακόμα
και αν στηριζόμαστε στις Αξίες της φιλοσοφίας μας και τον
Κανόνα, οι άλλοι θα ψάχνουν να μας κατατάξουν σε κάποια
ιδεολογία ή σε κάποια πολιτική.
Επίσης πολλές φορές κάποιος που ασπάζεται, ή δηλώνει ότι
ασπάζεται, την φιλοσοφία μας προβάλει ιδεολογικά ή
πολιτικά επιχειρήματα, δηλαδή επιχειρήματα που έχουν την
αρχή τους – πηγάζουν – από κάποια ιδεολογία ή έστω από
κάποια πολιτική. Θεωρώντας καλοπροαίρετα ότι μιλάνε
¨Επικούρεια¨.
Αυτά όλα είναι δυσκολίες που πρέπει να τις ξεπερνάμε.
Θα μας βοηθήσει το να θυμόμαστε ότι η φιλοσοφία είναι ο
καπετάνιος και η ιδεολογία είναι το ναυτάκι που σφουγγαρίζει
το κατάστρωμα.
ΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΉΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΟΥΝ ΓΙΑ
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Η ΠΡΑΞΗ είναι η ¨λυδία λίθος¨. Δηλαδή όλα να
δοκιμάζονται στην πράξη. Διότι η Επικούρεια Φιλοσοφία είναι
φιλοσοφία της πράξης. Όλοι θα ακούγονται. Τελικά όμως θα
κρίνονται από τα πεπραγμένα τους και όχι από τα λόγια τους.
Βέβαια ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει ότι θέλει, διότι το
διαφορετικό είναι αποδεκτό από την ίδια την φύση. Αλλά, να
μην το προσδιορίζει ως ¨Επικούρειο¨ για να πλασάρει την
άποψή του. Βλέπεις το ¨Επικούρειο¨ είναι γερό BRAND NAME.
Έτσι είδαμε το ¨γνώθι σαυτόν¨, τον ¨ασκητικό βίο¨, την
κοινωνική απάθεια να πλασάρονται έχοντας στην νούγια το
BRAND NAME του Επίκουρου.
Μερικά από τα πεπραγμένα που θα αναφέρω είναι:
Παρατήρησα σε ομαδικές συζητήσεις να εξαντλείται το θέμα
σε εννοιολογικές συζητήσεις. Όταν λέω να εξαντλείται το
εννοώ κυριολεκτικά, δηλαδή μονίμως και συνεχώς μέχρις
εξαντλήσεως της υπομονής. Και η συζήτηση να
μεταμορφώνεται σε Πλατωνική καρικατούρα. Τόσο ξέρουν,
τόσο κάνουν.
Παρατήρησα να μιλούν περί Επικούρειας ηθικής και να
συνοδεύουν τα λόγια τους με ανήθικες πράξεις. Ας κάνουν ότι
θέλουν, αλλά . . . . . . . Αλλά προκύπτει το ερώτημα: Άραγε πως
είναι δυνατόν ένα ηθικό κενό να εμπνεύσει μία ηθική
διδασκαλία; Η διαπίστωσή μου είναι ότι δεν μπορεί. Η ηθική
διδασκαλία θα μαραίνεται σε μία πορεία παρακμής. Διότι ένας
τενεκές λάδι είναι κάτι το εξαιρετικά πολύτιμο , τουλάχιστον
για εμάς τους Έλληνες. Όταν όμως λείπει η ηθική στην πράξη,
δηλαδή το λάδι, ο ¨Επικούρειος¨ θα ακούγεται σα να βροντάει
ο άδειος τενεκές.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ευτυχώς ο ¨Επικούρειος Κύκλος¨ με τους διαχειριστές, που αν
τα λέω σωστά είναι ο Μπάμπης Πατζόγλου, ο Ιάσωνας
Τσιγγενόπουλος και η Μιράντα Προφυτάκη, προχωρούν μέσα
στα πλαίσια της Επικούρειας Φιλοσοφίας με έντιμο τρόπο.
Τους ευχαριστούμε πολύ και τους ευχόμαστε το νέο έτος 2022
να είναι μία όμορφη Επικούρεια χρονιά.
Γεώργιος Καπλάνης.