H προηγούμενη ανάλυσή μας για την εγκύκλιο παιδεία προκάλεσε μία αντίδραση. Λάβαμε μία επιστολή που προσπαθεί, λέει, να μας προσγειώσει στην πραγματικότητα. Καμία αντίρρηση, εξ άλλου ο Λουκιανός γράφει ότι . . . . ή μάλλον ας αφήσουμε τον Λουκιανό και να δούμε την επιστολή, στην οποία δεν αλλάξαμε ούτε ένα κόμμα:

<< “Χαιρετώ όλους, Επικούρειους και δήθεν Επικούρειους.
Ονομάζομαι Αριστίων και εργάζομαι στην εγκύκλιο παιδεία. Είμαι δηλαδή, αυτός που ονομάσατε, ντομάτα – καθηγητή.
Κατ΄ αρχάς μην ανησυχείτε. Δεν ακολουθώ την νοο – τροπία των Πλάτωνα – Αριστοτέλη να σας μπουκώσω με έννοιες, ιδέες, διαπλοκή, περιπλοκή, εμπλοκή, απεμπλοκή, συμπλοκή εννοιών, πεισματική παράθεση επιστημονικών απόψεων, σπουδαίων, πάρα πολύ σπουδαίων επιστημόνων, και γενικώς δεν θα σας μπουκώσω ταΐζοντάς σας ένα ατέλειωτο τουρλού.
Διότι το ερώτημα που σας θέτω είναι απλό:
Μήπως η Επικούρεια Φιλοσοφία αποτελεί σήμερα μία μικροσκοπική εγκύκλιο παιδεία;;
Μήπως αποτελεί και αυτή έναν κύκλο, που μπροστά στην επίσημη παιδεία, είναι ένας πάρα – πάρα πολύ μικρός κύκλος . . . . . αλλά πάντως είναι κύκλος;;

ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟ

Ο δάσκαλός σας ο Επίκουρος είπε ότι ο φιλοσοφικός λόγος που δεν θεραπεύει την ψυχή, δηλαδή που δεν μεριμνά, δεν περιποιείται, δεν φροντίζει την ψυχή, είναι αέρας κοπανιστός.
Χωρίς εφαρμογή στην πράξη και χωρίς αποτελέσματα στην πράξη δεν νοείται Επικούρεια φιλοσοφία.
Δηλαδή τα λόγια, τα τσιτάτα, τα πάνσοφα γνωμικά του πάνσοφου ανθρώπου (αυτός είναι ο Επίκουρος) και άλλες τέτοιες παπαγαλίες, αποτελούν τελικά απλώς μία ενημέρωση. Και αυτή η ενημέρωση από το ένα αυτί μπαίνει και από το άλλο βγαίνει. Αυτή είναι η δουλειά της.

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για σκεφτείτε το.
Μου γνωστοποιείς ότι ο Επίκουρος είπε αυτό και αυτό. Και λοιπόν; Συνήθως προσθέτεις ότι και ο Αριστοτέλης και ο Πλάτων είπαν το άλλο και το άλλο. Και τον τάδε αιώνα ο τάδε φιλόσοφος είπε εκείνο και εκείνο. Και μετά από όλα αυτά εγώ βλέπω ότι είσαι σχεδόν το ίδιο υποκείμενο (σκέψης) που ήσουν πάντα . Με μόνη την διαφορά οτι τώρα έχεις ψηλώσει λίγο, γιατί παριστάνεις τον φιλόσοφο.
Αυτά άραγε φτάνουν για να λειτουργήσει η Επικούρεια Φιλοσοφία ως εγκύκλιος παιδεία;; Την απάντηση την δίνει η ίδια Επικούρεια Φιλοσοφία. Διότι διδάσκει ότι με την «με την ελευθέραν παρεγκλιτική κίνησιν» ξεφεύγεις από τα στενά υποχρεωτικά εγκύκλια πλαίσια. Και η κίνηση αυτή εδώ είναι η πρακτική εφαρμογή της Επικούρειας Φιλοσοφίας. Αυτή σε βγάζει από τα πλαίσια που ορίζουν οι άλλοι και σε βάζει να κρίνεις και να αποφασίζεις σε κάθε περίπτωση. Αυτή θα σε αλλάζει ενώ θα αγρυπνεί συνεχώς για να θεραπεύει την ψυχή σου.
Αυτό είναι και η ηθική του Επίκουρου. Είναι ηθική και όχι ηθικολογία. Διότι η δουλειά της ηθικολογίας είναι να αμολάει λόγια σχετικά με την ηθική. Και μέχρι εκεί. Δηλαδή αυτό που κάνετε εσείς.

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Με κατηγορείτε ότι κλείνω τα παιδιά στα σχολεία και μέσα εκεί, μέσα σε πλαίσια, τα διαμορφώνω ομοιόμορφα, σαν Ολλανδικές ντομάτες.
Αλλά και εσείς έχετε σχολεία. Τα ονομάζετε κήπους. Και λοιπόν; Για να πάρουμε τα πράγματα με την σειρά: Εσείς διδάσκετε την Φυσική, αλλά εγώ την διδάσκω καλύτερα γιατί την διδάσκω πολύ πιο πλήρη, αφού περιλαμβάνω και τις επιστημονικές ανακαλύψεις των τελευταίων 2300 ετών.
Εσείς λέτε ότι διδάσκετε τον Κανόνα, αλλά απλώς παριστάνετε ότι τον διδάσκετε. Για την εφαρμογή του Κανόνα ούτε συζήτηση. Παπαγαλίζετε κάποια εξωτερικά χαρακτηριστικά: «τα κριτήρια της αληθείας είναι τα εξής: Οι αισθήσεις, τα συναισθήματα , οι προλήψεις, οι αισθήσεις, τα συναισθήματα, οι προλήψεις, οι αισθήσεις . . . . .». Και το μαγνητόφωνο συνεχίζει χωρίς να κουράζεται. Είναι σα να απαγγέλετε από το προσπέκτους κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά ενός αυτοκινήτου, το οποίο αυτοκίνητο δεν θα οδηγήσετε ποτέ, δεν θα σας ταξιδέψει ποτέ και ποτέ δεν θα μάθετε το πώς δουλεύει η μηχανή του. Αλλιώς θα υπήρχαν οι αναλύσεις σας, αλλά . . . . πούνε τες;; Ενώ εγώ, καθηγητής στην εγκύκλιο παιδεία, απλώς δεν διδάσκω τον Κανόνα. Εγώ είμαι έντιμος.
ΗΘΙΚΗ

Και τέλος, ως προς την Ηθική, εγώ στο σχολείο των εγκυκλίων σπουδών δεν διδάσκω στα παιδιά να κάνουν πράξη αυτά που τους μαθαίνω. Γνώσεις τους δίνω, μπας και προκόψουν στην ζωή τους. Ενώ εσείς στα δικά σας σχολεία, τους κήπους, τους μαθαίνετε στην θεωρία να επαναλαμβάνουν αόκνως και αενάως τα ίδια και τα ίδια στερεότυπα, δηλαδή τα τσιτάτα. Και στην πράξη τους μαθαίνετε ότι επιτρέπονται τα πάντα, ασχολίαστα και ατιμώρητα.
Έτσι δημιουργείτε το δικό σας πλαίσιο, τον δικό σας εγκύκλιο, περίκλειστο τόπο, κάτι σαν θερμοκήπιο δηλαδή – για να χρησιμοποιήσω την δική σας μαναβική ορολογία – όπου οι ¨κατασκευαζόμενοι¨ είναι τόσο ¨Επικούρειοι¨, όσο και οι ντομάτες του θερμοκηπίου.>>
Αυτά μας έγραψε και τα μεταφέρω. Επιφυλάσσομαι για την απάντηση.
Γεώργιος Καπλάνης
Νοέμβριος 2022