Πάτε καλά;;
Αυτό μας έλειπε να αφήσουμε την φιλοσοφία και να
πιάσουμε τον Καλαματιανό. Πάντως . . . . . . . .

Ο Καλαματιανός είναι ένας κυκλικός χορός, δηλαδή, με την
αρχαία λέξη, ένας ¨εγκύκλιος¨ χορός. Και ¨εγκύκλιος¨
κίνηση είναι το να κινείσαι συνεχώς κάνοντας έναν
προκαθορισμένο κύκλο. Όπου και ο Νουρέγιεφ ακόμα θα
ήταν υποχρεωμένος να υποτάξει την χορευτική του ιδιοφυϊα
στα δεδομένα βήματα του καλαματιανού. Όπως και όλοι οι
υπόλοιποι στον κύκλο, που κάνουν τα ίδια προκαθορισμένα
βήματα, ασχέτως χορευτικών προσόντων.
Εκεί μέσα στον κύκλο ο Νουρέγιεφ θα χάσει πολλά.
Αφού προσδιορίσαμε την δομή, με την Αναλογία του Κανόνα
προκύπτει ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τους μαθητές που
κάνουν τα ίδια βήματα σε κύκλους σπουδών. Όπου
διδάσκεται το Α, μετά διδάσκεται το Β, μετά διδάσκεται το Γ
και ούτω καθ΄ εξής, μέχρι να τελειώσει η ύλη των
προκαθορισμένων γνώσεων και μετά φτού και από την αρχή

για τον επόμενο κύκλο σπουδών, με το επόμενο κοπάδι
μαθητών.
Αυτός ο εγκλωβισμός σε έναν προκαθορισμένο κύκλο
–πλαίσιο – γνώσεων και συνεπώς σε έναν προκαθορισμένο
τρόπο σκέψης, επιβάλλεται σε όλους τους μαθητές
ανεξάρτητα από τις ικανότητες, την κλίση, τις ευαισθησίες
και γενικά τις ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή. Γι’ αυτόν τον
λόγο πλέον οι επιστήμονες συμφωνούν ότι όσο περισσότερη
εγκύκλιος παιδεία χορηγείται στα παιδιά και τους νέους,
τόσο χάνεται η περιέργεια, η φαντασία, η δημιουργικότητα
και όχι μόνον.
Εκεί μέσα στα «εγκύκλια» ο μαθητής θα χάσει πολλά.
Δυστυχώς έχει αυξημένες πιθανότητες να καταπιέσει την
φύση του και να καταλήξει μαζί με τους συμμαθητές του σαν
τις ντομάτες από την Ολλανδία. Ξέρετε, εκείνες τις ντομάτες
που παράγονται σε ελεγχόμενο περιβάλλον θερμοκηπίου με
τις ίδιες ορμόνες και τα ίδια φάρμακα, και που έχουν όλες το
ίδιο βάρος, το ίδιο μέγεθος, το ίδιο χρώμα και την ίδια γεύση
του ίδιου χόρτου, στοιβαγμένες με την σειρά σε σταθερούς
σχηματισμούς, σε ομοιόμορφα καφάσια.
Και το κακό δεν σταματάει εκεί, γιατί αυτές οι ντομάτες –
μαθητές αύριο θα γίνουν ντομάτες – καθηγητές. Και θα
προσπαθήσουν να διδάξουν και να κάνουν όλη την κοινωνία
σαν τα μούτρα τους.
Η Επικούρεια Φιλοσοφία δίνει μία εντελώς διαφορετική
πορεία στα πράγματα. Επιδιώκει να αποδράσει ο μαθητής
από την βασανιστική μόνιμη κυκλική κίνηση με μία δική του
παρεγκλιτική κίνηση δηλαδή να κάνει την παρέγκλισή του.

Που εδώ, σύμφωνα με τον Κώστα Καλεύρα θα κάνει
ουσιαστικά όχι την παρέγκλιση αλλά την παρέκκλισή του.
Διότι η παρέγκλιση περιέχει το «εν» (παρά – εν – κλίση) που
οδηγεί προς τα έσω του κύκλου, ενώ η παρέκκλιση περιέχει
το «εκ» (παρά – εκ – κλίση) που σε βγάζει έξω από τον κύκλο.
Και εκεί, έξω από τον κύκλο, έχοντας καταργήσει τα
υποχρεωτικά βήματα, να βιώσει την δική του χορογραφία
που θα την εμπνέει η δύναμη της ελευθερίας, βγαλμένη
μέσα από την ίδια την φύση. Για να δικαιωθεί ο Διογένης
Οινοανδέας που θεωρεί ότι η ελευθερία είναι ιδιότητα της
ύλης: «. . . . ελευθέραν τινά εν ταις ατόμοις κίνησιν είναι . . . . .
. . . παρεγκλιτικήν . . . . . . » (Διογένης ο Οινοανδεύς ΔΟ
54.3) . Διαβασμένος μαθητής του Επίκουρου ο Διογένης!
Αλλά και ο δάσκαλος ο Επίκουρος, και αυτός με λίγες λέξεις
έβαζε τα πράγματα στην θέση τους: «Μακαρίζω σε, ω
Απελλή, ότι καθαρός πάσης παιδείας, επί φιλοσοφίαν
εφόρμησας». Και σε επιστολή του ¨Προς Πυθοκλή¨ (10.6)
που διασώζει ο Διογένης Λαέρτιος: «Παιδείαν δε πάσαν
μακάριε φεύγε, τακάτιον αράμενος». Και σήμερα, που δεν
οδηγούμε ιστιοφόρα αλλά αυτοκίνητα, θα το λέγαμε:
¨Μαρσάρισε, σανίδωσέ το και φύγε μακριά από την εγκύκλιο
παιδεία¨. Αυτή και αν δεν είναι παρέγκλιση! Και μάλιστα
θορυβώδης. Με τις μηχανές να ανεβάζουν στροφές και τα
λάστιχα να τρίζουν στην άσφαλτο.
Και ως προς τον Καλαματιανό, δεν χάθηκε ο κόσμος για
λίγη διασκέδαση. Αλλά είναι φανερό ότι ο Επίκουρος
προτιμά την ελεύθερη χορογραφία.
Θεσσαλονίκη 23/10/2022

Σημείωση 1: Ακάτιον ήταν βέβαια το πλοιάριο. Ήταν όμως
και το μικρότερο πανί που το σήκωναν όταν ήθελαν να
δώσουν μεγαλύτερη ταχύτητα στην πλεύση. Η έκφραση
¨τακάτιον αράμενος¨ έχει την έννοια της επιτάχυνσης.
(Από το λεξικό των Λίντελ και Σκοτ)
Σημείωση 2: Το Μέρος Β΄θα αφορά το θέμα Η Επικούρεια
Φιλοσοφία ως Εγκύκλιος Παιδεία.